دیده‌بان بورس دوشنبه (15 مرداد)
رونمایی رییس کل بانک مرکزی از بسته ارز شب گذشته در شرایطی انجام شد که بسیاری از رسانه‌ها خبر هفته گذشته «دنیای اقتصاد» را تکذیب کرده بودند. این در حالی بود که بسته اعلامی دقیقا مطابق انتظارات همراهان ما بود. البته بازار نیز واکنش مثبتی را از روز نخست به اصلاحات ارزی نشان داد و شاخص بورس از محدوده کمتر از 109 هزار واحدی طی هفت روز معاملات به نیمه کانال 128 هزار واحد رسید.
با این وجود، هنوز راه طولانی برای رونق بورس در سال 97 باقی مانده است. جایی که باید منتظر ورود پول‌های تازه بود و اینکه شرکت‌های بورسی چگونه از این فرصت برای بهبود سودآوری و صادرات خود استفاده کنند. بار دیگر تحلیل‌های صحیح از فضای اقتصاد کلان و بازارها بر جوسازی‌ها و نگاه‌های کوتاه‌مدت غلبه کرد و مروری بر مطالب گذشته «دنیای بورس» نشان می‌دهد مزد اعتماد به تحلیل‌های دقیق چقدر است. در این زمینه گزارش «آیا شاخص سهام 200 هزار واحدی می‌شود؟» را بخوانید.
در این میان، توجه به دو نکته اهمیت پیدا می‌کند که اولا سود شرکت‌ها چگونه تغییر خواهد کرد و ثانیا بازار به این تغییرات سود چه واکنشی می‌دهد یا باید بدهد.
جذابیت سهام از نگاه تغییرات سودآوری: امکان تسعیر ارز شرکت‌های صادراتی با نرخ آزاد برای بخش عظیمی از بورس تهران جذابیت ایجاد می‌کند. شرکت‌های کالایی که صادرات‌محور هستند در بازار سهام بیش از نیمی از بورس را تشکیل می‌دهند و در نتیجه با افزایش نرخ دلار توان بهبود چشم‌گیر سودآوری را خواهند داشت. اما روند افزایش سود آنها یکسان نخواهد بود و احتمالا پس از موج صعودی اولیه، تفکیک روندها در بورس تهران را شاهد باشیم.
اما به عنوان یک تحلیل عمومی از گروه‌ها توجه به چند مورد می‌تواند دیدی کلی به سرمایه‌گذاران بدهد. افزایش نرخ دلار برای شرکت‌ها به معنای بالا رفتن نرخ فروش است که به طور عمومی درآمدها را تقویت می‌کند. اما باید دید هزینه‌ها با این افزایش نرخ چقدر تغییر می‌کنند و همچنین، این افزایش نرخ دلار تا چه قابل انتقال به خریدار است. بنابراین دو شکاف مهم بین شرکت‌ها به وجود می‌آید که سعی می‌شود یک دسته‌بندی کلی برای آنها داشته باشیم.
اهمیت نقش صادرات) اگر فروش شرکت صادراتی باشد، از آنجایی که قیمت در بازار صادراتی تغییری نکرده و فقط تسعیر ارز عوض شده است، شرکت به راحتی می‌تواند حداکثر افزایش نرخی که بابت رشد دلار صورت گرفته را در درآمدهای خود لحاظ کند. اما برای شرکتی که فروش داخلی بر اساس نرخ دلار دارد، کشش مصرف‌کننده اهمیت پیدا می‌کند. زیرا با افزایش قیمت‌ها طبیعی است که تقاضا کاهش پیدا کند و طبیعتا فروش‌های داخلی شاید نتوانند تمام افزایش نرخ دلار را در فروش محصولات خود منعکس کنند. بنابراین، شرکت‌هایی که فروش صادراتی بیشتری دارند، قابلیت جهش سودآوری بیشتری از جانب افزایش نرخ دلار خواهند داشت. البته بحث تحریم‌ها ریسکی است که باید جدای از نرخ دلار برای صادرات در نظر گرفت که فعلا اهرم چندان قدرتمندی نسبت به نرخ دلار نیست.
پتروشیمی‌ها در برابر فلزی-معدنی) اما اگر سه گروه اصلی کالایی را پتروشیمی، فلزی و معدنی بدانیم از بعد اختلاف افزایش درآمدها و نحوه تغییر هزینه‌ها با آن می‌توان اولویت نخست را به پتروشیمی‌ها داد. این شرکت‌ها نه تنها عموما امکان فروش صادراتی دارند و درآمدهای آنها رشد محسوسی می‌کند، بلکه هزینه آنها افزایش به مراتب کمتری نسبت به جهش نرخ فروش محصولات خواهد داشت. به ویژه آنکه هنوز معلوم نیست خوراک پتروشیمی‌ها با دلار رسمی یا دلار آزاد قیمت‌گذاری می‌شود و برخی شنیده‌ها از عدم افزایش نرخ خوراک آنها حکایت دارند. این مساله اولویت بهبود سودآوری را شرکت‌های پتروشیمی در مقایسه با فلزی-معدنی‌ها نشان می‌دهد.
فلزی‌ها در مقایسه با معدنی‌ها) در رابطه با نمادهای فلزی و معدنی، مجدد به لحاظ بهبود سودآوری احتمالا معدنی‌ها وضعیت بهتری خواهند داشت. دو دلیل می‌توان برای این مساله عنوان کرد. نخست آنکه بخشی مهمی از نمادهای گروه فلزات اساسی، فروش‌های داخلی دارند که همانطور که اشاره شد توان اعمال حداکثری افزایش نرخ دلار بر نرخ‌های فروش خود را به دلیل کشش تقاضای داخلی نخواهند داشت. همچنین، شرکت‌های فلزی هزینه‌های دلاری بالایی دارند و ماده اولیه آنها که سهم کمی از هزینه‌ها را نیز ندارد افزایش می‌یابد. معدنی‌ها اما هزینه‌های دلاری بالایی ندارند و از نظر فروش نیز با مشکل کمتری مواجه هستند. به طور کلی در تمامی صنایع، هرچه به سمت پایین‌دست حرکت کنیم، کشش تقاضا افزایش می‌یابد و به تغییرات قیمتی حساس‌تر می‌شود. بنابراین، شرکت‌های پایین‌دست عموما حاشیه سود کمتری در شرایط افزایش قیمت‌ها نسبت به بالادستی خود پیدا می‌کنند.
نگاه بازار به سهام سودساز چیست؟ اما فارغ از نحوه بهبود سودآوری، نگاه بازار به سهام گروه‌های مختلف نیز اهمیت ویژه‌ای دارد. اولا یک تجربه تاریخی بورس در سال‌های 91 و 92 دارد که بعد از جهش ارزی آن دوران با صعودی چشم‌گیر مواجه شد. در آن زمان شرکت‌های پتروشیمی-پالایشی سودهای ماندگاری را به بورس‌بازان دادند و در ادامه نیز با خوش‌بینی‌های سیاسی، موجی فراگیر تقریبا تمام صنایع بورسی را صعودی کرد. اکنون نیز احتمالا در یک موج چندروزه تقریبا انتظار می‌رود گروه‌های کالایی مستقل از امکان سودآوری موج صعودی را تجربه کنند.
اما در ادامه توجه به سودآوری‌ها افزایش خواهد یافت. در این جا نکته قابل توجه آن است که در بازار سهام نمی‌توان فقط امکان افزایش سودآوری را در نظر گرفت و باید قیمت سهام را نیز مد نظر قرار داد. بنابراین، نسبت قیمت به درآمد (P/E) اهمیت ویژه‌ای پیدا می‌کند. مثلا شرکت‌های گروه فلزی هرچند ممکن است نسبت به معدنی‌ها با جهش کمتری در سودآوری مواجه شوند، اما نسبت قیمت به درآمد پایین‌تری دارند که این مساله خود می‌تواند جذابیت آنها را از نگاه بازار افزایش دهد. بنابراین به عنوان یک سهامدار باید تمام این موارد را مد نظر قرار داده و پس از پایان موج اولیه صعود، با تحلیل عمیق‌تری خرید و فروش‌های خود را انجام داد.
رویدادهای داخلی از نگاه «دنیای بورس»
الف) کلان: پس از کش و قوس‌های فراوان بسته جدید ارزی دیشب از زبان عبدالناصر همتی؛ رییس کل بانک مرکزی اعلام شد و قرار است این بسته از فردا (سه‌شنبه 16 مردادماه) اجرایی شود. دولت قصد دارد همانطور که قبلا مطرح شده بود تخصیص ارز به کالاهای ضروری و اساسی همچون دارویی‌ها را با همان نرخ دلار 4200 تومان را (حداقل تا پایاk فروردین‌ماه سال 98) دنبال کند و ارز سایر اقلام و گروه‌ها و صنایع را در بازار ثانویه به صورت ارز مدیریت شناور و بر مبنای عرضه و تقاضا تخصیص دهد.
همزمان با بحث سیاست‌های جدید ارزی حالا در کنار نگاه مثبت به مذاکرات ایران با آمریکا که توسط رسانه‌های عربی و عبری انجام شده، حالا موضوع دور اول اجرای تحریم‌های جدید هسته‌ای آمریکا علیه ایران از امروز و فردا جدی‌تر شده و به نظر می‌رسد بسیاری از صنایع همچون خودرویی‌ها را تحت تاثیر قرار دهد.
ج) شرکت‌ها: در بخش شرکت‌ها بیش‌تر اخبار مربوط به پتروشیمی‌ها بود؛ در حالی قرار است بزرگترین ادغام در صنعت پتروشیمی اجرا شود که براین اساس در 24 مردادماه واگذاری 16 درصد سهام تاپیکو در دستور کار قرار دارد. از هلدینگ پتروشیمی خلیج فارس نیز خبر می‌رسد این مجموعه با راه‌اندازی طرح‌های توسعه پارس جنوبی قصد دارد تمهیدات جدیدی برای تامین خوراک در نظر گیرد. پتروشیمی جم هم قصد دارد 8 طرح جدید توسعه‌ای را تا پایان سال راه‌اندازی کند. همچنین خبرهای رسیده حکایت از این دارد پتروشیمی مرجان هم در آستانه راه‌اندازی و تولید قرار دارد.
در همین حال تاید واتر خاورمیانه پس از تغییر مالکیت مدیرعامل جدید خود را معرفی کرد. داروسازی ابوریحاننیز از افزایش صادرات بر مبنای مقاصد صادراتی جدید خود خبر داد.
بازار جهانی از نگاه «دنیای بورس»
بازار جهانی معاملات هفتگی را در فضایی نسبتا ملایم آغاز کرده است و نفت رشد آرامی را تجربه می‌کند و فلزات نوسان محدودی دارند. در ادامه وضعیت هفته گذشته بازارهای جهانی را مرور می‌کنیم.
هفته گذشته در بازار وارداتی ترکیه تنها یک محموله آهن قراضه به فروش رفت. تقاضا برای محصولات نهایی فولاد در ترکیه از ماه جولای تضعیف شده و همین امر سطح خرید فولادسازان در بازار آهن قراضه را به شدت پایین آورده است. در بازار تایوان نیز وضعیت مشابهی برقرار بوده و تنها در بازار هند قیمت این محصول افزایش یافته است.
به گفته برخی از معامله‌گران در بازار زغال کک شو به نظر می‌رسد در شرایط فعلی بازار کف قیمت خود را تجربه کرده باشد و افت بیش از پیش قیمت چندان قابل توجی نیست. در عین حال افزایش قیمت زغال کک‌شو در بازار داخلی چین به ویژه در استان‌های شانگسی و هبی در تحریک مصرف‌کنندگان برای خرید در بازار وارداتی تاثیر شایانی داشته است.
موسسه متال بولتن در جدیدترین برآورد خود اعلام کرد که میزان ذخایر مس در انبارهای منطقه آزاد شانگهای در ابتدای ماه آگوست به 517 تا 538 هزار تن رسیده که این رقم در مقایسه با ابتدای جولای منعکس‌کننده افتی نزدیک به 47 هزار تن است.
سال گذشته اولین دوره کاهش زمستانی تولید در صنایع آلاینده چین آغاز شد و قرار است امسال نیز طرح مذکور با تغییراتی نسبت به دوره پیشین به اجرا درآید. در قالب طرح کاهش زمستانی تولید، فولادسازان در شش شهر تیانجین، شیجیاژوانگ، تانگشان، هاندان، ژینگتای و آنیانگ باید تولید خود را در بازه زمانی 15 نوامبر 2018 تا 15 مارس 2019 به میزان 50 درصد کاهش دهند.
مطابق با پیش‌بینی هفته گذشته، قیمت طلا باز هم در بازارهای جهانی زیر فشار قرار گرفت. در برهه کنونینشانه‌هایی در جهت بازگشت روند در بازار شکل گرفته اما هنوز سیگنالی برای تایید این نشانه‌ها در دسترس نیست.
