تکلیف کاربران مجازی در آیینه‌ قرآن و روایات / زودباوری در مورد شایعات ممنوع

شایعات یکی از ابزارهای مهم دشمن برای ایجاد اختلاف، اعتراض و از هم پاشیدن جامعه اسلامی است.

پایگاه خبری تحلیلی «میار»، شایعات یکی از ابزارهای مهم دشمن برای ایجاد اختلاف، اعتراض و از هم پاشیدن جامعه اسلامی است. دشمنی که نه تقوا دارد و نه ایمان و نه انصاف و نه وجدان، این دشمن برای دستیابی به اهداف شوم دنیوی‌اش از انتشار هیچ خبری دریغ نمی‌کند. امری که امروزه در فضای مجازی و رسانه‌ها دقیقاً شاهد آن هستیم. اگر در گذشته شایعات دشمن از طریق دهن به دهن و بعداً با ابزارهای محدود رسانه‌ای در فضای افکار عمومی منتشر می‌گردید امروزه در فاصله کوتاهی در سایه شبکه‌های مجازی و پیام‌رسان‌ها به میلیون‌ها مخاطب در سراسر جهان ارسال می‌شود. در چنین شرایطی است که مقابله کردن با این شایعات بسیار سخت و طاقت‌فرسا و حتی غیرممکن است.

آنچه دغدغه اصلی است مردمی هستند که مخاطب این شایعات قرار می‌گیرند. تنها راه مقابله واقعی با این شایعات بیداری و آگاهی و افزایش قدرت تجزیه و تحلیل مردم می‌باشد. اینکه مردم بفهمند که هر شایعه‌ای که در فضای مجازی و رسانه‌ها وارد شد نپذیرند بلکه ضمن تأمل درباره ابعاد آن، به اهل علم و متخصصین امر نیز رجوع کنند؛ تا آن‌ها با توجه به اطلاعات دقیقی که دارند حقایق پشت پرده را برایشان روشن کنند.
قرآن کریم با توجه به همین خطر دشمن در ترویج شایعات؛ خصوصاً در حوزه‌های نظامی و آسیب‌پذیری جامعه هشدار می‌دهد که ضمن عدم پذیرش شایعات دشمن برای صحت و سقم آن به اهل فن، متخصصان و آگاهان مراجعه کنند تا ناآگاهانه تبدیل به ابزار دست دشمن نشوند.
ضمن اینکه قرآن مجید به آسیب‌پذیری زیاد جامعه نسبت به شایعات نیز اشاره کرده است.

خداوند می‌فرماید: «وَإِذَا جَاءَهُمْ أَمْرٌ مِنَ الْأَمْنِ أَوِ الْخَوْفِ أَذَاعُوا بِهِ ۖ وَلَوْ رَدُّوهُ إِلَى الرَّسُولِ وَإِلَىٰ أُولِي الْأَمْرِ مِنْهُمْ لَعَلِمَهُ الَّذِينَ يَسْتَنْبِطُونَهُ مِنْهُمْ ۗ وَلَوْلَا فَضْلُ اللَّهِ عَلَيْكُمْ وَرَحْمَتُهُ لَاتَّبَعْتُمُ الشَّيْطَانَ إِلَّا قَلِيلًا (نساء /83)
[و چون امری به آنان برسد که باعث ایمنی یا ترس (مسلمین) است (و باید پنهان داشت) آن را منتشر می‌سازند، در صورتی که اگر آن را به رسول و به صاحبان حکم که از خودشان هستند گزارش می‌دادند همانا آنان که اهل درک و فهم و استنباطند حقیقت آن را درمی‌یابند؛ و اگر نه این بود که فضل خدا شامل حال شماست، همانا به جز اندکی همه شیطان را پیروی می‌کردید].
در این آیه خداوند از منافقانی سخن می‌گوید که به راحتی اخبار محرمانه و مربوط به جنگ یا صلح را منتشر می‌کنند. خداوند هشدار می‌دهد که جلوی انتشار این اخبار باید گرفته شود تا بدخواهان و دشمنان موفق به ایجاد شکاف و شقاق در میان مردم نگردند.

در اینجا مراد از امن و خوف چیزهایی است که موجب ترسیدن و نترسیدن می‌گردند. از قبیل صلح و جنگ، پیروزی و شکست و... کلمه «اذاعوا» یعنی: پخش کردند، شایع نمودند. «ردّوه» به معنای آن را تفویض کردند، آن را ارجاع دادند، آن را گزارش دادند. «یستنبطونه» یعنی آن را استخراج و استنباط می‌کنند، آن را می‌فهمند و از آن استفاده می‌کنند.
ضمن اینکه در این آیه بر رازداری و عدم نشر اخبار محرمانه تأکید شده است. این نتیجه را نیز می‌توانیم بگیریم که مردم حق ندارند هر شایعه‌ای را که در جامعه منتشر شد آن را پخش کنند بلکه وظیفه دارند با مشورت گرفتن از اهل فن و تحقیق کافی در صورت اطمینان از صحت آن و مصلحت جامعه اقدام به نشر آن نمایند.
این نکته را نیز باید مد نظر قرار داد که هر فرد مسلمان علاوه بر آنکه مسؤول است که شایعات دروغ را پخش نکند هر خبر راستی را نیز نباید پخش کند. گاه می‌شود که یک خبر راست است ولی انتشار آن در جامعه موجب لطمه به نیروهای خودی و کمک به دشمن نیز می‌گردد و به قول معروف:
جز راست نباید گفت      
     هر راست نشاید گفت